Σχεδιασμός δίαιτας

Ο σχεδιασμός μιας δίαιτας για όλα τα άτομα με διαβήτη πρέπει να περιλαμβάνει τα εξής στάδια:

Υπολογισμός των ενεργειακών αναγκών, ανάλογα με το φύλο, την ηλικία, το σωματικό βάρος και τη σωματική δραστηριότητα.

Υπολογισμός του ποσού και του τύπου υδατανθράκων που πρέπει να λαμβάνει το κάθε άτομο σε καθημερινή βάση, ανάλογα με την αντιδιαβητική θεραπεία.

Σχεδιασμός της συχνότητας των γευμάτων, ανάλογα με τα επίπεδα σακχάρου κατά τη διάρκεια της ημέρας, το πρόγραμμα της εργασίας και των ασχολιών του ατόμου και την ώρα λήψης της αντιδιαβητικής αγωγής.

Υπολογισμός του αναγκαίου ποσού λιπαρών οξέων, αντιοξειδωτικών ουσιών και φυτικών ινών σε καθημερινή βάση.

Πρότυπα διατροφής

Ο σχεδιασμός γευμάτων για άτομα με διαβήτη και των δύο τύπων πρέπει να βασίζεται στην ύπαρξη τριών γευμάτων και τριών ενδιαμέσων μικρότερων γευματιδίων (δεκατιανά ή snack). Έτσι επιτυγχάνεται η εξομάλυνση της ημερήσιας διακύμανσης των επιπέδων σακχάρου και επέρχεται συνδυαστική ρύθμιση από τη φαρμακευτική αγωγή και τη διατροφή. Με το σύστημα των δύο μόνο μεγάλων γευμάτων που ακολουθεί ο δυτικός κόσμος επιτυγχάνονται αντίθετα αποτελέσματα.

Αν το πρωί λαμβάνεται ινσουλίνη ή ένα υπογλυκαιμικό φάρμακο, τότε είναι απαραίτητη η λήψη πρωινού περίπου 30 λεπτά μετά. Προτείνεται ένα πρωινό με ένα ποτήρι γάλα ή ένα γιαούρτι χωρίς λιπαρά και δημητριακά ολικής αλέσεως, τα οποία είναι πλούσια σε φυτικές ίνες και έχουν χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, δηλαδή δεν ανεβάζουν απότομα το σάκχαρο αίματος.

Δύο ώρες μετά, ιδίως αν χρησιμοποιείται ινσουλίνη, ένα πιθανό υπογλυκαιμικό επεισόδιο μπορεί να αποτραπεί με το δεκατιανό. Προτείνονται υδατάνθρακες με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, φυτικές ίνες και βιταμίνες Ε και C, που δρουν αντιοξειδωτικά και προφυλάσσουν έτσι από την αθηροσκλήρυνση. Ανάλογα αν το άτομο αυτό πρέπει να χάσει ή να αυξήσει το βάρος του προτείνεται αντίστοιχα ένα φρούτο (συνήθως μήλο ή πορτοκάλι) ή κάτι πιο πλούσιο, όπως ένα τοστ με δύο φέτες ψωμί ολικής αλέσεως με τόνο και μαρούλι.

Για το μεσημέρι και το βράδυ συνιστάται η κατανάλωση ψαριού τρεις φορές την εβδομάδα, από τις οποίες η μία να είναι μπακαλιάρος, τόνος, σολομός ή πέστροφα που φαίνεται ότι μειώνουν τα τριγλυκερίδια του αίματος. Κόκκινο κρέας δεν αποκλείεται ολοκληρωτικά από το γεύμα, αλλά με προσοχή στην ποσότητα και στην περιεκτικότητα σε λίπος. Προτιμάται πάντως δύο φορές την εβδομάδα η κατανάλωση κρέατος κοτόπουλου ή γαλοπούλας, χωρίς το δέρμα που περιέχει πολύ λίπος, και οσπρίων μια τουλάχιστο φορά την εβδομάδα, τα οποία έχουν μεγάλη πρωτεϊνική αξία και πολλές φυτικές ίνες.

Η σαλάτα και κυρίως ωμά λαχανικά πρέπει να λαμβάνεται καθημερινά μαζί με το γεύμα. Τα λαδερά φαγητά, που βοηθούν στην καλή λειτουργία του εντέρου, συνιστώνται τουλάχιστο μια φορά την εβδομάδα.

Το απόγευμα μπορεί να επαναληφθεί ένα μικρό γεύμα, όπως για παράδειγμα ένα φρούτο. Τέλος, την ώρα του ύπνου, ένα γάλα ή γιαούρτι χωρίς λιπαρά, θα αποτρέψει τυχόν νυκτερινές υπογλυκαιμίες.

Ιδιαίτερη δίαιτα συνιστάται σε άτομα με επιπλέον προβλήματα υγείας, όπως είναι η υπέρταση και η καρδιακή ανεπάρκεια (αποφυγή αλατιού) ή η αποβολή αλβουμίνης στα ούρα (συγκεκριμένο ποσό λευκώματος). Οι δίαιτες αυτές σχεδιάζονται από τους ειδικούς διαιτολόγους σε συνεργασία με τον ιατρό και το άτομο με διαβήτη.

Στο μέλλον μπορεί να προταθεί κάποια μετατροπή της δίαιτας, αφού νέες γνώσεις και νέες μέθοδοι προσέγγισης προστίθενται στις υπάρχουσες. Γι’ αυτό όσοι ασχολούνται με το διαβήτη, όπως και όσοι έχουν διαβήτη, πρέπει συνεχώς να ενημερώνονται προκειμένου να επιτύχουν το καλύτερο αποτέλεσμα για την προστασία της υγείας τους.

Ρύθμιση και αντιμετώπιση της ασθένειας

Υδατάνθρακες

• Κατανάλωση υδατανθράκων κυρίως από πηγές φρούτων, λαχανικών, οσπρίων, δημητριακών ολικής άλεσης, γαλακτοκομικών προϊόντων χαμηλών λιπαρών
• Συστηματικός υπολογισμός του επιπέδου των υδατανθράκων των γευμάτων
• Οι υδατάνθρακες των τροφίμων που περιέχουν ζάχαρη μπορούν να αφαιρεθούν από τη συνολική ημερήσια ποσότητα υδατανθράκων ή να καλυφθούν από προσαρμογή της φαρμακευτικής θεραπείας. Στο σημείο αυτό χρήζει προσοχής η συνολική ενέργεια που προσλαμβάνεται από τα γεύματα
• Χρησιμοποίηση του γλυκαιμικού δείκτη και του γλυκαιμικού φορτίου των τροφών ως επιπρόσθετο αλλά, όχι μοναδικό εργαλείο αξιολόγησης των τροφών. Εκπαίδευση από διαιτολόγο
• Κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε φυτικές ίνες
• Οι γλυκαντικές ουσίες είναι ασφαλείς εφόσον καταναλώνονται στις επιτρεπόμενες ημερήσιες ποσότητες.

Λιπίδια

• Περιορισμός των κορεσμένων και των τρανς λιπαρών
• Περιορισμός της διαιτητικής χοληστερόλης
• Δύο ή περισσότερες μερίδες φρέσκου ψαριού εβδομαδιαίως κρίνονται απαραίτητες λόγω των ευεργετικών ω-3 πολυακόρεστων λιπαρών οξέων

Πρωτείνες

• Αποφυγή πρωτεϊνικών διαιτών για απώλεια βάρους

Αλκοόλ

• Μέχρι 1 ποτήρι κόκκινο κρασί για γυναίκες και μέχρι 2 ποτήρια κόκκινο κρασί για άντρες ημερησίως
• Να καταναλώνεται συνήθως μαζί με το φαγητό
• Προσοχή όταν μαζί με το αλκοόλ συνυπάρχουν υδατάνθρακες που μπορεί να αυξήσουν τα επίπεδα του σακχάρου

Συμπληρώματα βιταμινών

• Δεν υπάρχουν αρκετά δεδομένα ώστε να συστήνεται η χρήση τους από τους διαβητικούς

Αποφεύγονται:

• Η ζάχαρη, το μέλι, η γλυκόζη.
• Τα παγωτά, οι καραμέλες, η σοκολάτα, οι γλυκές κομπόστες.
• Το ζαχαρούχο γάλα, τα αναψυκτικά και οι χυμοί φρούτων με ζάχαρη.
• Τα γλυκά οινοπνευματώδη ποτά (λικέρ, γλυκά κρασιά) κλπ.
• Οι «διαβητικές τροφές» του εμπορίου.
• Τα ζωικά λίπη (βούτυρο κ.λπ.).